ძაღლის ინტელექტი

ძაღლების ინტელექტზე პოსტის დაწერა კარგა ხანია მინდოდა, მაგრამ გავითვალისწინე რა ჩემს ბლოგზე განთავსებული გამოკითხვის შედეგები, ჯერ ციმბირულ ჰასკის დავუთმე ჩემი ყურადღება და ახლა ამ პოსტის ჯერიც დადგა 🙂

ყოველთვის მაინტერესებდა, თუ რომელი ჯიშის ძაღლები ითვლებოდა ყველაზე ჭკვიან ჯიშად და აღმოჩნდა, რომ პირველ ადგილზე ისეთი ჯიში გავიდა, ადრე რომ წარმოდგენაც კი არ მქონდა მასზე, თუმცა მას შემდეგ დიდი დრო გავიდა და მეც ასე თუ ისე გავთვითცნობიერდი ძაღლის ბევრ ჯიშთან დაკავშირებით. ასე, რომ თანამიმდევრულად მივყვები პოსტს და დარწმუნებული ვარ, თქვენც დაგაინტერესებთ თუ რომელი ჯიშია ყველაზე ჭკვიანი, რომელი ნაკლებად ჭკვიანი და რომელი –  წვრთნას პრაქტიკულად დაუქვემდებარებელი.

თუკი კითხულობთ ჩემს პოსტებს, მიაქცევდით ალბათ ყურადღებას იმას, რომ თითქმის ყველა პოსტში ნახსენებია, თუ რომელ ადგილს იკავებს ესა თუ ის ძაღლის ჯიში ინტელექტის მხრივ. წყაროდ კი სტენლი კორენის წიგნი – ”ძაღლების ინტელექტი”-ა აღებული. სწორედ ამ წიგნს მინდა მივუძღვნა დღევანდელი პოსტი.

”ძაღლების ინტელექტი” (The Intelligence of Dogs) წარმოადგენს კანადაში, კერძოდ კი ვანკუვერში არსებული ბრიტანეთის კოლუმბიის უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის პროფესორის, სტენლი კორენის (Stanley Coren) წიგნს ძაღლების ინტელექტზე. აღნიშნული წიგნი 1994 წელს გამოიცა და ხსნის კორენის თეორიებს ინტელექტის სხვადასხვაობის შესახებ ამა თუ იმ ჯიშის ძაღლებში. წიგნის მეორედ გამოცემა მოხდა 2006 წელს.

კორენი თავის წიგნში განსაზღვრავს ძაღლის ინტელექტის 3 ასპექტს:

1) ინსტინქტური ინტელექტი (Instinctive Intelligence) 

2) ადაპტირებადი ინტელექტი (Adaptive Intelligence) 

3) სამუშაო და მორჩილებითი ინტელექტი (Working and Obedience Intelligence)

ინსტინქტური ინტელექტი ეხება ძაღლის შესაძლებლობას, შეასრულოს ის დავალებები, რისთვისაც ის იქნა გამოყვანილი, მაგალითად: პირუტყვის მწყემსვა, სხვადასხვა ნივთის მოტანა, დარაჯობა ან უბრალოდ კომპანიონობის გაწევა ადამიანისათვის.

ადაპტირებადი ინტელექტი განსაზღვრავს ძაღლის შესაძლებლობას, თავად გადაჭრას სხვადასხვა პრობლემა.

სამუშაო და მორჩილებითი ინტელექტი კი მიუთითებს ძაღლის შესაძლებლობაზე, ისწავლოს სხვადასხვა რამ ადამიანებისაგან.

მეთოდი:

ძაღლების სხვადასხვა ჯიშის ინტელექტის მიხედვით კატეგორიებად დასაყოფად წიგნი ფოკუსირებას ახდენს სამუშაო და მორჩილებით ინტელექტზე. ძაღლის ინტელექტის განსაზღვრისათვის ავტორმა საფუძვლად აიღო 2 კრიტერიუმი: ახალი ბრძანების გაგება და ამ ბრძანების შესრულება პირველივე ჯერზე. სტენლი კორენმა თხოვნით მიმართა ამერიკისა და კანადის კენელ კლუბების მსაჯებს ძაღლების მორჩილებაში, რათა შეეფასებინათ ძაღლის სხვადასხვა ჯიშები ზემოაღნიშნული ორი კრიტერიუმის მიხედვით და პასუხად მიიღო 199 შეფასება, რომლის საფუძველზეც მან შეადგინა სია. ძაღლის ის ჯიშები, რომლებიც არაა აღიარებული ამერიკული თუ კანადური კენელ კლუბის მიერ (როგორიცაა მაგალითად ჯეკ რასელ ტერიერი) არაა შესული კორენის მიერ შედგენილ სიაში.

თავად კორენის აღიარებით, ამ შკალის ნაკლად ითვლება მისი ძლიერი დამოკიდებულება ძაღლის დამჯერობისა და მის მიერ ბრძანების შესრულების შესაძლებლობებზე (მაგალითად, მუშა და მომსახურე ძაღლები) და ასევე სუსტი კავშირი გაგებისადმი (მაგალითად, მონადირე ძაღლები). შედეგად, ძაღლის ზოგიერთი ჯიში თავისი ჯიუტი და დამოუკიდებელი ხასიათის გამო სიაში უფრო მეტად დაბალ საფეხურზე აღმოჩნდა, ვიდრე იგი სინამდვილეშია. ეს ნადვილად არ ნიშნავს იმას, რომ ეს ძაღლები ნაკლებ ჭკვიანები არიან და არ ექვემდებარებიან სწავლებას.

სტენლი კორენი ძაღლის ყველა ჯიშს 6 კატეგორიად ყოფს:

1) 1-10 ძაღლები, სწავლების ბრწყინვალე დონით (Brightest Dogs)

2) 11-26 ძაღლები, სწავლების შესანიშნავი დონით (Excellent Working Dogs)

3) 27-39 ძაღლები, სწავლების საშუალოზე მაღალი დონით (Above Average Working Dogs)

4) 40-54 ძაღლები, სწავლების საშუალო დონით (Average Working/Obedience Intelligence)

5) 55-69 ძაღლები, სწავლების საშუალოზე დაბალი დონით (Fair Working/Obedience Intelligence)

6) 70-79 ძაღლები სწავლების ყველაზე დაბალი დონით (Lowest Degree of Working/Obedience Intelligence)

წიგნის ავტორი ასევე აღნიშნავს, რომ ბოლო ხანებში გამოყვანილი ძაღლის ჯიშები, როგორც წესი უფრო ჭკვიანები არიან და უფრო ადვილად ექვემდებარებიან წვრთნას, ვიდრე ძველი და დიდი ხნის ცნობილი ძაღლის ჯიშების წარმომადგენლები.

მაშ ასე, ძაღლების პირველი კატეგორია:

• ახალი ბრძანების გაგება: 5-ზე ნაკლები გამეორებით.
• ბრძანების შესრულება პირველივე ჯერზე: 95 % და მეტ შემთხვევაში.

1. ბორდერ კოლი

Border Collie

ბორდერ კოლი

2. პუდელი

Poodle

პუდელი

3. გერმანული ნაგაზი (მეცხვარული ძაღლი)

German Shepherd

გერმანული ნაგაზი (მეცხვარული ძაღლი)

4. ოქროსფერი რეტრივერი

Golden Retriever

ოქროსფერი რეტრივერი

5. დობერმან პინჩერი

Doberman Pinscher

დობერმან პინჩერი

6. შოტლანდიური მეცხვარე ძაღლი (შელტი)

Shetland Sheepdog  (Sheltie) 

შელტი

7. ლაბრადორ რეტრივერი

Labrador Retriever 

ლაბრადორ რეტრივერი

8. პაპიონი

Papillon

პაპიონი

9. როტვეილერი

Rottweiler

როტვეილერი

10. ავსტრალიური ნახირის ძაღლი

Australian Cattle Dog

ავსტრალიური ნახირის ძაღლი

ძაღლების მეორე კატეგორია:

• ახალი ბრძანების გაგება: 5-დან 15-მდე გამეორებით.
• ბრძანების შესრულება პირველივე ჯერზე: 85 % და მეტ შემთხვევაში.

11.   უელსური კორგი პემბროკი

Pembroke Welsh Corgi

უელსური კორგი პემბროკი

12. მინიატურული შნაუცერი (ცვერგშნაუცერი)

Miniature Schnauzer (Zwergschnauzer)

მინიატურული შნაუცერი

13. ინგლისური სპრინგერ სპანიელი

English Springer Spaniel

ინგლისური სპრინგერ სპანიელი

14. ბელგიური მეცხვარე ტერვიურენი

Belgian Shepherd Tervuren

ბელგიური მეცხვარე ტერვიურენი

15. სკიპერკე (შიპერკე)

Schipperke

სკიპერკე (შიპერკე)

ბელგიური მეცხვარე გრუნენდალი

Belgian Sheepdog Groenendael

ბელგიური მეცხვარე გრუნენდალი

16. კოლი

Collie

კოლი

კეესჰონდი

Keeshond

კეესჰონდი

17. გერმანული მოკლებეწვიანი პოინტერი

German Shorthaired Pointer

გერმანული მოკლებეწვიანი პოინტერი

18. სწორბეწვიანი რეტრივერი

Flat Coated Retriever

სწორბეწვიანი რეტრივერი

ინგლისური კოკერ სპანიელი

English Cocker Spaniel 

ინგლისური კოკერ სპანიელი

სტანდარტული შნაუცერი

Standard Schnauzer

სტანდარტული შნაუცერი

19. ბრეტანი

Brittany

ბრეტანი

20. კოკერ სპანიელი

Cocker Spaniel

კოკერ სპანიელი

21. ვეიმარანერი

Weimaraner

ვეიმარანერი

22. ბელგიური მეცხვარე მალინუა

Belgian Shepherd Dog Malinois

ბელგიური მეცხვარე მალინუა

ბერნული მთის ძაღლი

Bernese Mountain Dog 

ბერნული მთის ძაღლი

23. პომერანული შპიცი

Pomeranian Spitz

პომერანული შპიცი

24. ირლანდიური წყლის სპანიელი

Irish Water Spaniel

ირლანდიური წყლის სპანიელი

25. ვიჟლა

Vizsla

ვიჟლა

26. უელსური კორგი კარდიგანი

Cardigan Welsh Corgi

უელსური კორგი კარდიგანი

ძაღლების მესამე კატეგორია:

• ახალი ბრძანების გაგება: 15-დან 25-მდე გამეორებით.
• ბრძანების შესრულება პირველივე ჯერზე: 70 % და მეტ შემთხვევაში.

27. ჩესაპიკური რეტრივერი

Chesapeake Bay Retriever

ჩესაპიკური რეტრივერი

პული

Puli

პული

იორქშირული ტერიერი

Yorkshire Terrier

იორქშირული ტერიერი

28. გიგანტური შნაუცერი

Giant Schnauzer

გიგანტური შნაუცერი

29. ერდელტერიერი

Airedale Terrier

ერდელტერიერი

ბუვიე დე ფლანდრი

Bouvier des Flandres 

ბუვიე დე ფლანდრი

30. ბორდერ ტერიერი

Border Terrier

ბორდერ ტერიერი

ბრიარდი

Briard

ბრიარდი

31. უელსური სპრინგერ სპანიელი

Welsh Springer Spaniel

უელსური სპრინგერ სპანიელი

32. მანჩესტერული ტერიერი

Manchester Terrier

მანჩესტერული ტერიერი

33. სამოედი

Samoyed

სამოედი

34. მინდვრის (ფილდ) სპანიელი

Field Spaniel

მინდვრის სპანიელი

ნიუფაუნდლენდი

 Newfoundland

ნიუფაუნდლენდი

ავსტრალიური ტერიერი

Australian Terrier

ავსტრალიური ტერიერი

ამერიკული სტაფორდშირული ტერიერი

American Staffordshire Terrier

ამერიკული სტაფორდშირული ტერიერი

გორდონ სეტერი

Gordon Setter

გორდონ სეტერი

წვეროსანი კოლი

Bearded Collie

წვეროსანი კოლი

35. კერნ-ტერიერი

Cairn Terrier

კერნ-ტერიერი

კერი ბლუ ტერიერი

Kerry Blue Terrier

კერი ბლუ ტერიერი

ირლანდიური სეტერი

Irish Setter

ირლანდიური სეტერი

36. ნორვეგიული ელკჰაუნდი

Norwegian Elkhound

ნორვეგიული ელკჰაუნდი

37. აფენპინჩერი

Affenpinscher

აფენპინჩერი

ავსტრალიური სილკი-ტერიერი

Australian Silky Terrier

ავსტრალიური სილკი-ტერიერი

მინიატურული პინჩერი

Miniature Pinscher

მინიატურული პინჩერი

ინგლისური სეტერი

English Setter

ინგლისური სეტერი

ფარაონის ძაღლი

Pharaoh Hound

ფარაონის ძაღლი

ქლამბერ-სპანიელი

Clumber Spaniel

ქლამბერ-სპანიელი

38. ნორიჯ-ტერიერი

Norwich Terrier

ნორიჯ-ტერიერი

39. დალმაციელი (დალმატინელი) 

Dalmatian

დალმაციელი (დალმატინელი)

ძაღლების მეოთხე კატეგორია:

• ახალი ბრძანების გაგება: 25-დან 40-მდე გამეორებით.
• ბრძანების შესრულება პირველივე ჯერზე: 50 % და მეტ შემთხვევაში.

40. რბილბეწვიანი ხორბლისფერი ტერიერი

Soft-coated Wheaten Terrier

რბილბეწვიანი ხორბლისფერი ტერიერი

ბედლინგტონ ტერიერი

Bedlington Terrier

ბედლინგტონ ტერიერი

ფოქსტერიერი (რბილბეწვიანი)

Fox Terrier (Smooth)

ფოქსტერიერი (რბილბეწვიანი)

41. ხუჭუჭბეწვიანი რეტრივერი

Curly Coated Retriever 

ხუჭუჭბეწვიანი რეტრივერი

ირლანდიური ვულფჰაუნდი

Irish Wolfhound

ირლანდიური ვულფჰაუნდი

42. კუვასი

Kuvasz

კუვასი

ავსტრალიური მეცხვარული ძაღლი

Australian Shepherd

ავსტრალიური მეცხვარული ძაღლი

43. სალუკი

Saluki

სალუკი

ფინური შპიცი

Finnish Spitz

ფინური შპიცი

პოინტერი

Pointer

პოინტერი

44. კავალერ კინგ ჩარლზ სპანიელი

Cavalier King Charles Spaniel

კავალერ კინგ ჩარლზ სპანიელი

გერმანული უხეშბეწვიანი პოინტერი

German Wirehaired Pointer

გერმანული უხეშბეწვიანი პოინტერი

შავ-ყავისფერი კუნჰაუნდი

Black and Tan Coonhound

შავ-ყავისფერი კუნჰაუნდი

ამერიკული წყლის სპანიელი

American Water Spaniel

ამერიკული წყლის სპანიელი

45. ციმბირული ჰასკი

Siberian Husky

ციმბირული ჰასკი

ბიშონ ფრიზე

Bichon Frise

ბიშონ ფრიზე

კინგ ჩარლზ სპანიელი (იგივე ინგლისური თოი სპანიელი)

King Charles Spaniel (Same as English Toy Spaniel)

კინგ ჩარლზ სპანიელი (იგივე ინგლისური თოი სპანიელი)

46. ტიბეტური სპანიელი

Tibetan Spaniel

ტიბეტური სპანიელი

ინგლისური ფოქსჰაუნდი

English Foxhound

ინგლისური ფოქსჰაუნდი

ოტერჰაუნდი

Otterhound

ოტერჰაუნდი

ამერიკული ფოქსჰაუნდი

American Foxhound

ამერიკული ფოქსჰაუნდი

გრეიჰაუნდი

Greyhound

გრეიჰაუნდი

უხეშბეწვიანი პოინტინგ გრიფონი

Wirehaired Pointing Griffon

უხეშბეწვიანი პოინტინგ გრიფონი

47. ვესტ ჰაილანდური თეთრი ტერიერი

West Highland White Terrier

ვესტ ჰაილანდური თეთრი ტერიერი

შოტლანდიური დიარჰაუნდი

Scottish Deerhound

შოტლანდიური დიარჰაუნდი

48. ბოქსიორი

Boxer

ბოქსიორი

გერმანული დოგი

Great Dane

გერმანული დოგი

49. ტაქსა

Dachshund

ტაქსა

სტაფორდშირული ბულტერიერი (სტაფი)

Staffordshire Bull Terrier (Staffie)

სტაფორდშირული ბულტერიერი

50. ალასკური მალამუტი

Alaskan Malamute

ალასკური მალამუტი

51. უიპეტი

Whippet

უიპეტი

ჩინური შარ-პეი

Chinese Shar Pei

ჩინური შარ-პეი

უხეშბეწვიანი ფოქსტერიერი

Wire Fox Terrier

უხეშბეწვიანი ფოქსტერიერი

52. როდეზიული რიჯბეკი

Rhodesian Ridgeback

როდეზიული რიჯბეკი

53. იბიცური მწევარი

Ibizan Hound

იბიცური მწევარი

უელსური ტერიერი

Welsh Terrier

უელსური ტერიერი

ირლანდიური ტერიერი

Irish Terrier

ირლანდიური ტერიერი

54. ბოსტონ ტერიერი

Boston Terrier

ბოსტონ ტერიერი

აკიტა

Akita

აკიტა

ძაღლების მეხუთე კატეგორია:

• ახალი ბრძანების გაგება: 40-დან 80-მდე გამეორებით.
• ბრძანების შესრულება პირველივე ჯერზე: 30 % და მეტ შემთხვევაში.

55. სკაი ტერიერი

Skye Terrier

სკაი ტერიერი

56. ნორფოლკ ტერიერი

Norfolk Terrier

ნორფოლკ ტერიერი

სილიემ ტერიერი

Sealyham Terrier

სილიემ ტერიერი

57. მოპსი

Pug

მოპსი

58. ფრანგული ბულდოგი

French Bulldog

ფრანგული ბულდოგი

59. ბრიუსელის გრიფონი

Griffon Bruxellois (Brussels Griffon)

ბრიუსელის გრიფონი

მალტესი

Maltese

მალტესი

60. იტალიური გრეიჰაუნდი

Italian Greyhound

იტალიური გრეიჰაუნდი

61. ჩინური ქოჩორა ძაღლი

Chinese Crested

ჩინური ქოჩორა ძაღლი

62. დენდი დინმონ ტერიერი

Dandie Dinmont Terrier

დენდი დინმონ ტერიერი

პატარა ვანდეური ბასეტ გრიფონი

Petit Basset Griffon Vendéen

პატარა ვანდეური ბასეტ გრიფონი

ტიბეტური ტერიერი

Tibetan Terrier

ტიბეტური ტერიერი

იაპონური ხინი

Japanese Chin

იაპონური ხინი

ლეიკლენდ ტერიერი

Lakeland Terrier

ლეიკლენდ ტერიერი

63. ძველინგლისური მეცხვარული ძაღლი

Old English Sheepdog

ძველინგლისური მეცხვარული ძაღლი

64. დიდი პირენეელი

Great Pyrenees

დიდი პირენეელი

65. შოტლანდიური ტერიერი

Scottish Terrier

შოტლანდიური ტერიერი

სენბერნარი

Saint Bernard

სენბერნარი

66. ბულტერიერი

Bull Terrier

ბულტერიერი

67. ჩიხუახუა

Chihuahua

ჩიხუახუა

68. ლასა აპსო

Lhasa Apso

ლასა აპსო

69. ბულმასტიფი

Bullmastiff

ბულმასტიფი

ძაღლების მეექვსე და ბოლო კატეგორია:

70. ში ცუ

Shih-Tsu

ში ცუ

71. ბასეტ ჰაუნდი

Basset Hound

ბასეტ ჰაუნდი

72. მასტიფი

Mastiff

მასტიფი

ბიგლი

Beagle

ბიგლი

73. პეკინესი

Pekingese

პეკინესი

74. ბლადჰაუნდი

Bloodhound

ბლადჰაუნდი

75. ბორზოი

Borzoi

ბორზოი

76. ჩაუ ჩაუ

Chow Chow

ჩაუ ჩაუ

77. ბულდოგი

Bulldog

ბულდოგი

78. ბასენჯი

Basenji

ბასენჯი

79. ავღანური მწევარი

Afghan Hound

ავღანური მწევარი

პოსტის დასასრული ! 🙂

წყარო:                   ვიკიპედია