დღეს გადავწყვიტე, ძაღლის იმ ჯიშზე დამეწერა პოსტი, რომელიც ძალიან ფართოდაა გავრცელებული საქართველოში და ბევრს უყვარს და ჰყავს კიდეც. ვაღიარებ, სკოლის პერიოდში ვფიქრობდი ამ ძაღლის ყოლაზე, თუმცა მისი გრძელი და ფუმფულა ბეწვის მოვლა საკმაოდ შრომატევადი და რთულია. თან გამიგია, ეს ძაღლი თავისებური ხასიათით გამოირჩევა და მხოლოდ ერთი ადამიანის ამორჩევა და შეყვარება იცისო. მოკლედ, წარმოგიდგენთ პეკინესს:
პეკინესი
ძაღლის ჯიში: პეკინესი
სხვა სახელი: pekingese-lion dog ლომისებრი ძაღლი ჩინური სპანიელი Pelchie Dog Peking Palasthund 北京犬 宮廷獅子狗 京巴
მეტსახელი: პეკი
წარმომავლობა: ჩინეთი
ფერი: ოქროსფერი, წითური, შავ-ყავისფერი, კრემისფერი, რუხი, შავი, თეთრი
ბეწვის ტიპი: ორმაგი, გრძელი, უხეში, ხშირი და სწორი
სიმაღლე: 15 – 23 სმ
წონა: 3,2 კგ – 6,4 კგ
სიცოცხლის ხანგრძლივობა: 12 – 15 წელი
წარმოშობის ისტორია:
პეკინესი 2000 წელზე მეტი ხნის წინ წარმოიშვა ჩინეთში, ანტიკურ ეპოქაში და მთელი ამ წლების განმავლობაში დიდი და მნიშვნელოვანი ცვლილება არ განუცდია. როგორც ბოლო ხანების დნმ-ის ანალიზი ცხადყოფს, პეკინესი ძაღლის ერთ-ერთ უძველეს ჯიშს მიეკუთვნება და მგლისაგან ერთ-ერთ ყველაზე ნაკლებ გენეტიკურად დაშორებულ ჯიშს წარმოადგენს.
საუკუნეების განმავლობაში, ამ პატარა ცხოველებს მხოლოდ ჩინეთის იმპერატორის სასახლეში ჰქონდათ დადებული ბინა და დიდგვაროვნების საყვარელი კალთის ძაღლები იყვნენ. მათ სპეციალურად მათთვის განწესებული საჭურისები უვლიდნენ, ხოლო პეკინესის მოპარვა სიკვდილით ისჯებოდა.
ძაღლის ამ ჯიშის სახელი ჩინეთის დედაქალაქს – პეკინს (აწ უკვე ბეიჯინგს) უკავშირდება, სადაც აკრძალული ქალაქი ან აკრძალული სასახლე (ჩინ.: 禁城; ნიშნავს “მეწამულ აკრძალულ ქალაქს”) არის განთავსებული. იგი მდებარეობს ბეიჯინგის ცენტრში და მინის და ცინის დინასტიების დროს იმპერიული სასახლის დანიშნულებას ასრულებდა.
მეორე ოპიუმის ომის (The Second Opium War) დროს (ინგლის-საფრანგეთის ომი ჩინეთის წინააღმდეგ, 1856 – 1860 წწ), 1860 წელს, ბეიჯინგის ძველი საზაფხულო სასახლე ბრიტანეთისა და საფრანგეთის სამხედრო ძალების კონტიგენტმა დაიკავა. იმპერატორი სიანფენი (Xianfeng) მთელი თავისი სამეფო კარითურთ ჩენდეში (Chengde) გაიქცა, თუმცა მისი მოხუცი დეიდა ქალაქში დარჩა. როდესაც ბრიტანელი და ფრანგი ჯარისკაცები სასახლეში შევიდნენ, მან თავი მოიკლა. მისი ცხედარი 5 პეკინესთან ერთად აღმოაჩინეს, რომლებიც პატრონის სიკვდილს გლოვობდნენ. ისინი მოკავშირეებმა სასახლიდან გაიყვანეს მანამ, სანამ ძველი საზაფხულო სასახლე დაიწვებოდა და მიწასთან გასწორდებოდა.
ლორდმა ჯონ ჰეიმ წაიყვანა პეკინესების ერთი წყვილი და აჩუქა თავის დას, ველინგტონის ჰერცოგინიას. სერ ჯონ ფიცროიმ წაიყვანა პეკინესების მეორე წყვილი და აჩუქა თავის ბიძაშვილებს – რიჩმონდისა და გორდონის ჰერცოგსა და ჰერცოგინიას. ლეიტენანტმა დანმა კი მეხუთე პეკინესი ინგლისის დედოფალ ვიქტორიას უსახსოვრა, რომელმაც ძაღლს ლუთი დაარქვა.
ცინების დინასტიის იმპერატორმა ქალმა – დოვაგერ ცისიმ პეკინესები აჩუქა რამოდენიმე ამერიკელს, მათ შორის ჯონ პირპოინტ მორგანსა და ელის ლი რუზველტ ლონგვორტს – თეოდორ რუზველტის ქალიშვილს, რომელმაც ძაღლს მანჩუ დაარქვა.
პეკინესი ცნობილია ასევე, როგორც ”სახელოს ძაღლი”, რადგან თავისი პატარა ზომის გამო მისი დამალვა თავისუფლად შეიძლებოდა ჩინელი დიდგვაროვნის ფართო სახელოში. ძველად ამ ჯიშს ერქვა ლომისებრი ძაღლი, რაც სახის გარშემო შემოვლებული ხშირი ფაფრის გამო ეწოდა.
ლეგენდები პეკინესზე:
პეკინესზე არსებობს ორი ისტორია. პირველი და ყველაზე ცნობილი არის ამბავი ლომსა და ანთარზე (ერთგვარი მაიმუნი):
ლომსა და მაიმუნს (ანთარს) ერთმანეთი შეუყვარდათ, მაგრამ ლომი ძალიან დიდი იყო, ამიტომ იგი წავიდა ბუდასთან და თავის გასაჭირზე შესჩივლა. ბუდამ ნება დართო ლომს, დაპატარავებულიყო მაიმუნის ზომამდე და შედეგად გაჩნდა პეკინესი. ლეგენდის თანახმად, პეკინესმა თავისი დიდებულება და ბეწვი ლომისაგან, ხოლო მოუქნელი სიარული მაიმუნისაგან მიიღო.
მეორე, ნაკლებად ცნობილი ისტორია ლომზე და პეპელაზეა:
ლომს შეუყვარდა პეპელა, თუმცა ორივემ იცოდა, რომ სხვაობა თავიანთ ზომებს შორის ძალიან დიდი იყო, ამიტომ ორივენი წავიდნენ ბუდას სანახავად, რომელმაც ამ ორი არსების ზომები შეუსაბამა ერთმანეთს და გაასაშუალოა. აქედან გაჩნდა პეკინესი.
ქცევა და ხასიათი:
პეკინესი გულადი, გაბედული და ერთგული, მაგრამ ჯიუტი და თავნება ძაღლია. იგი შესანიშნავი კომპანიონია უფროსი ასაკის ადამიანებისათვის, თუმცა შეუფერებელია ისეთი სახლისათვის, სადაც უმცროსი ასაკის ბავშვები ცხოვრობენ. ძაღლის ეს ჯიში შესაძლოა აგრესიული იყოს სხვა ცხოველებისა და მასზე დიდი ძაღლების მიმართ, თუმცა პატრონის მტკიცე ხელის შემთხვევაში, იგი ისწავლის ვინაა უფროსი. პეკინესი ერთ-ერთი ყველაზე ძნელად გასაწვრთნელი ჯიშია, თუმცა შესაძლებელია მისი გაწვრთნა, თუკი იგი ძალიან გიყვართ და მასაც უყვარხართ. ეს ძაღლი თქვენთვის ყველაფერს გააკეთებს , თუ საჭირო იქნება სიცოცხლის ბოლო წუთამდეც კი თქვენთვის იბრძოლებს. პეკინესი დიდი ძაღლია პატარა ზომაში. მას ძალიან უყვარს, როდესაც პატივისცემით ექცევიან და ყურადღებას აქცევენ და მისდამი სხვაგვარ მოპყრობას არ მიიღებს.
მოვლა:
პეკინესს თავისი გრძელი და ფუმფულა ბეწვის გამო ხანგრძლივი და გულმოდგინე მოვლა სჭირდება. ძაღლის ამ ჯიშს ბეწვი უხვად სცვივა, ამიტომ საჭიროა მისი ორმაგი ბეწვის ყოველდღიური ვარცხნა. საჭიროა ასევე გრუმერთან ვიზიტი 2-3 თვეში ერთხელ. ადვილი მოსავლელი რომ იყოს, ხშირად პეკინესს ბეწვს კრეჭენ და ე.წ. ”ლეკვის ვარცხნილობას” (ინგ: Puppy Cut) უკეთებენ.
დამატებით ზრუნვას მოითხოვს ძაღლის უკანა კიდურების ბეწვი, რომელიც ხშირად ჭუჭყიანდება და ითელება. ბეწვი რეგულარულად გაასუფთავეთ შამპუნით; ყოველდღე გაუწმინდეთ სახე და თვალები წკირზე დახვეული ბამბის ტამპონით; შეუმოწმეთ თათები და მოაცილეთ მიკრული ბირკები ან წკირები.
პეკინესს ხანგრძლივი სიარული და ბევრი ვარჯიში არ სჭირდება. მისთვის რეგულარული ხანმოკლე გასეირნებაც საკმარისია. ნუ ავარჯიშებთ სიცხეში, რადგან შეიძლება მზის დაკვრა მიიღოს. ნუ შეაჩვევთ შეხტომას, რადგან ეს იწვევს მალათაშუა დისკების თიაქარს.
ყურადღება უნდა მიაქციოთ ასევე პეკინესის წონასაც. წონაში მომატება მასზე ცუდად მოქმედებს, ამიტომ მოერიდეთ მისთვის ზედმეტი საკვების მიცემას.
ჯანმრთელობა:
პეკინესს ახასიათებს შემდეგი დაავადებები:
გულის კონგესტიური უკმარისობა – მდგომარეობა, როდესაც გულს არ შეუძლია საკმარისი რაოდენობით შეასრულოს გადატუმბვის მოქმედება, რათა შენარჩუნდეს სისხლის მიმოქცევა ორგანიზმში. მას შეუძლია გამოიწვიოს სხვადასხვა სიმპტომები, მათ შორის სუნთქვის შემოკლება, ფეხების გასივება და ფიზიკური ვარჯიშების შესრულების უუნარობა.
თვალის დაავადებები
ძაღლის ამ ჯიშს თავისი ამომჯდარი, დიდი თვალების გამო ხშირად მექანიკური დაზიანებები აღენიშნება; რქოვანაზე წყლული უჩნდება, რაც მხედველობის დაზიანებას იწვევს.
მშრალი კერატოკონიუქტივიტი (თვალის სიმშრალე) – მდგომარეობა, რომლის დროსაც რქოვანაზე არსებული ცრემლის აპკი არ არის საკმარისი რაოდენობით, რათა მოხდეს რქოვანას სრულფასოვანი დატენიანება.
პროგრესირებადი რეტინალური ატროფია – რეტინის პროგრესირებადი დეგენერაცია (რეტინა წარმოადგენს თვალის ნაწილს, რომელიც აღიქვამს სინათლეს და ხელს უწყობს მხედველობას).
კანის ალერგია (და დერმატიტი)
ძაღლის ეს ჯიში ბრაქიცეფალურია და გააჩნია ასევე სუნთქვის პრობლემები თავისი გაბრტყელებული, მოკლე ცხვირის გამო. ამიტომ არ უნდა მოხდეს პეკინესის გარეთ დატოვება, რადგან მისთვის ძნელია სხეულის ტემპერატურის დარეგულირება ზედმეტად ცხელ ან ცივ ამინდში.
თავისი გრძელი ზურგის გამო, პეკინესს შესაძლოა აღენიშნებოდეს ზურგის დაზიანებები. აუცილებელია ყურადღება მიექცეს მის ხელში აყვანის წესს, რათა მოხდეს ზურგისათვის საყრდენის შექმნა: ერთი ხელი ძაღლს მკერდქვეშ უნდა მოვკიდოთ, ხოლო მეორე კი – მუცელზე.
პეკინესი საქართველოშიც იყიდება და მისი ფასი 250-დან 400 ლარამდე მერყეობს. (მონაცემები აღებულია ვებ-გვერდიდან mymarket.ge)
გიტოვებთ Animal Planet-ის ვიდეოს Youtube-ზე პეკინესის შესახებ და ასევე პეკინესის, სახელად ჯორჯიას გაკეთებულ სასაცილო ილეთებს.
წყარო: ვიკიპედია
პროგრამა – Dogs of the world (გუგლ ფლეიდან)
პაულ მაკგრივი, ელიზაბეტ ჯინისი – ძაღლები
დევიდ ალდერტონი – როგორ შევარჩიოთ ძაღლი
ბლოგი ძაღლებზე 